Jak interpretować i modyfikować obiekty 3D po skanowaniu? Problematyka pomiarów GD&T

Przy kontrolowaniu jakości w firmach produkcyjnych wykorzystywane są różne metody pomiarowe, w tym metody ręczne, kiedy to pracownik przy użyciu określonych narzędzi dokonuje pomiarów, jak i metody automatyczne, z wykorzystaniem np. skanowania 3D. Skanery 3D, używane w fazie kontroli jakości, pozwalają na szybką kontrolę kształtu i rozmiaru danego przedmiotu. Dają one również możliwość porównania obiektu z projektem oraz szybkie wykrywanie błędów wytwarzania. Istnieje też możliwość porównywania przekrojów i identyfikację obszarów poza tolerancją oraz kontrolowanie wymiarów liniowych oraz pomiarów GD&T. Czym są takie pomiary? Co warto o nich wiedzieć?

Pojęcie GD&T

Skrót GD&T oznacza z języka angielskiego „Geometrical Dimensioning & Tolerancing”, co w tłumaczeniu daje wymiarowanie i tolerowanie geometryczne. Można definiować pomiary GD&T jako zbiór wymagań, symboli oraz definicji, jakie wykorzystywane są na rysunku technicznym w celu zdefiniowania dopuszczalnej odchyłki geometrii przedmiotu od geometrii nominalnej. Prawdą też będzie zdefiniowanie GD&T jako narzędzia, które pozwala zdefiniować oraz kontrolować geometrię wyrobu.

Jak wykorzystywane są pomiary GD&T?

Tolerowanie i wymiarowanie geometryczne wykorzystywane jest w zapisach na rysunkach technicznych. W zapisie rysunkowym pomiary GD&T przejawiają się w tolerancjach geometrycznych, za pośrednictwem których można kontrolować odchyłki profilu, kształtu, kierunku, położenia czy bicia. Wszystkie te warunki z powodzeniem można odnieść do geometrii nominalnej określonej na rysunku technicznym jak i na modelu trójwymiarowym powstałym w wyniku np. skanowania 3D.

Nie wystarczy tylko nanieść pomiary GD&T na rysunek techniczny lub do modelu 3D, ale też umiejętnie odczytać je i zinterpretować. Jakość produkcji danego przedsiębiorstwa produkcyjnego zależy od tego, czy osoba dokonująca interpretacji pomiarów GD&T będzie potrafiła to zrobić poprawnie.

Przy tworzeniu dokumentacji technicznej konieczne jest posługiwanie się systemem GD&T, ponieważ tylko w ten sposób można prawidłowo przeczytać obiekt 3D czy rysunek techniczny.

Korzyści ze znajomości GD&T

Nie można traktować GD&T, czyli wymiarowania i tolerowania geometrycznego tylko w kategoriach definicji i suchych, nic nie wnoszących regułek czy norm jakościowych. Za systemem tym stoi koncepcja tworzenia rysunków i modeli 3D, które będą w 100 procentach funkcjonalne. Właściwe użycie pomiarów GD&T na rysunku lub obiekcie 3D nie polega na wiernym przeniesieniu wymagań 1:1 z normy. Nie opisują one bowiem wszelkich przypadków czy zastosowań.

Sztuka posługiwania się systemem GD&T polega na tym, aby tak wykorzystać to narzędzie, aby jak najlepiej móc zobrazować ideę funkcjonalności części, przy jednoczesnym braku utraty jednoznaczności oraz sensu wymagań.

Konstruktor znający pomiary GD&T, w istocie odpowiada za nadanie wymagań i stworzenie pełnej definicji produktu. GD&T daje duże możliwości zastosowania precyzyjnych zapisów, a później na ich odpowiednią interpretację dla kolejnych konstruktorów pracujących przy użyciu tego samego rysunku technicznego lub modelu 3D. Umieszczanie pomiarów GD&T na rysunkach technicznych i modelach 3D pomaga w produkcji towarów o założonej jakości w wielkoseryjnym zakresie, gdzie w procesie tym udział bierze wiele różnych osób, które nie miałyby w przeciwnym wypadku szans na poprawne odczytanie wymagań modelowych dla produkowanych przedmiotów.